آموزش مداحی- ادبیات آئینی(قسمت سوم)- انواع غزل

غزل از نظر مضمون به 2 دسته تقسیم میگردد

الف)- غزل کاربردی            ب)- غزل موردی

* غزل کاربردی :غزلی است ،دارای مضامین قوی و پرمحتوا که از نظر کلاس ادبی و شعری، قوی و ظریف است.

در غزل کاربردی به مورد خاصی اشاره نمی‏شود، بلکه باید به تناسب موضوع جلسه، مداح با توان بالا آن‏گونه که فضای جلسه اقتضا می‏کند، آن غزل را ارائه دهد.

مثلاً چند بیت از غزلی از سعدی را می‏توان برای مناسبت‏های مختلف مانند امام زمان عجل‏ الله‏ تعالی‏ فرجه ‏الشریف، از زبان حضرت علی علیه ‏السلام به حضرت زهرا سلام‏ الله‏ علیها، از زبان حضرت زینب سلام ‏الله ‏علیها، حضرت موسی بن جعفر علیه ‏السلام استفاده کرد.

 

کمی روی این ابیات تأمل کنید:

شب فراق که داند که تا سحرچند است       مگر کسی که به زندان عشق دربند است

گرفتم از غم دل راه بوستان گیرم              کدام سرو به بالای دوست مانند است

ز دست رفته نه تنها منم در این سودا      چه دست‏ها که ز دست تو بر خداوند است...

* غزل موردی

غزلی است که در آن، به موضوع خاصی اشاره شده است و فقط در یک موضوع و یا مناسبت می‏توان از آن استفاده کرد. مثل این غزل از جناب آقای سازگار که فقط می‏شود در مرثیه‏ی شهادت حضرت علی علیه‏السلام از آن استفاده کرد.

 

ای نخل آب خورده ز چشم تر علی              دیشب تو بودی و نگه آخر علی

امشب به خنده قاتل مولا گشوده لب           فردا به گریه جمع شود بستر علی...